Pedagogika Marii Montessori zdobywa w Polsce w ostatnich latach coraz większą popularność. Jak grzyby po deszczu wyrastają nowe żłobki, przedszkola i szkoły mające w swojej nazwie „Montessori”. Wielu rodziców wykorzystuje założenia pedagogiki Montessori w nauczaniu domowym. Skąd to zainteresowanie?

Hasłem programowym metody jest zdanie wypowiedziane przez dziecko: „Pomóż mi zrobić to samemu”. Samodzielność (na każdym etapie rozwoju) jest głównym celem, do którego dążymy wspierając dziecko na drodze jego dorastania. Oznacza ona możliwość podejmowania decyzji, dokonywania wyborów, brania za te decyzje i wybory odpowiedzialności i ponoszenie ich konsekwencji. Na etapie nauki będzie to wybór materiału, z którym chcę pracować (bo w Montessori pracujemy z materiałami a nie bawimy się zabawkami), wybór czasu, kolejności materiałów, miejsca pracy. W życiu przełoży się to na inne decyzje.

Materiały rozwojowe stanowią w pedagogice Montessori punkt wyjścia. Nazywamy je rozwojowymi a nie dydaktycznymi – one nie mają na celu jedynie nauczenia czegoś, lecz są inspiracją, kluczem do poznawania świata. W każdej sali powinny znajdować się materiały z pięciu działów (ćwiczenia praktycznego życia, sensoryka, język, matematyka i edukacja kosmiczna), o różnym poziomie trudności. Umożliwia to jednoczesną pracę dzieciom w różnym wieku i na różnym poziomie rozwoju.

Żebyśmy mogli mówić o dobrym poziomie zajęć Montessori, muszą zostać spełnione trzy czynniki:

8215726704_6c35bc36a1_z

  • dostęp do materiałów Montessori;
  • nauczyciel identyfikujący się z filozofią Montessori;
  • nauczyciel znający metodykę pracy z materiałami.

Nauczyciel Montessori – właściwie nie jest nauczycielem… Jego zadania to:

  • zrozumienie i przyjęcie montessoriańskiej filozofii, która stawia przed nauczycielem zupełnie inne zadania niż powszechnie obowiązujące systemy edukacji;
  • przygotowanie otoczenia dziecka (zapewnienie dostępności materiałów, aranżacja sali lub klasy zgodnie z zasadami pracy);
  • obserwacja każdego dziecka; zbieranie jak największej ilości sygnałów, które dziecko wysyła tak, żeby móc zaproponować potem temu dziecku najlepszą z możliwych ofertę materiałów do wyboru;
  • praca nad samym sobą – bycie w zgodzie z zasadami pracy metodą Montessori.

Oznacza to podążanie za dzieckiem, a nie za programem nauczania, niesienie pomocy w niezbędnym zakresie, a nie epatowanie swoją wiedzą, pokazywanie dziecku sposobu pracy z danym materiałem (a metodyka jest niezwykle szczegółowa – konspekt to często kilkadziesiąt punktów opisujących kolejne ruchy. Nie da się ich nauczyć w ciągu kilku czy kilkudziesięciu godzin. Potrzeba kilkuset godzin szkolenia i nieustannego ćwiczenia, żeby opanować tę wiedzę  i umieć adaptować ją do potrzeb różnych dzieci).

Integracja wiekowa i rozwojowa jest kolejnym fundamentem pedagogiki Montessori. W jednej klasie lub grupie spotykają dzieci z co najmniej trzech roczników, dzieci w tak zwanej normie rozwojowej, dzieci zdolne – przekraczające wspomnianą wyżej normę, oraz dzieci, które mają problemy zdrowotne, rozwojowe, emocjonalne, społeczne. Każde z nich ma w grupie Montessori szansę na realizację swoich potrzeb.

c

Decyzje i konsekwencje – o nauce wolnego wyboru według pedagogiki Montessori

c

Na czym polega fenomen pedagogiki Montessori?

  1. Uznajemy prawo dziecka do bycia odrębną istotą, osobą – tak dalece jak to jest tylko możliwe – samodzielną i kreatywną.
  2. Rozumiemy, że każdy ma prawo popełniać błędy, poszukiwać, pytać, wątpić, działać we własnym tempie i wg własnego osobistego planu rozwoju.
  3. Obserwujemy dziecko, poznajemy Jego umiejętności i możliwości rozwojowe, odczytujemy sygnały jakie wysyła światu na swój temat.
  4. Przygotowujemy otoczenie dziecka w taki sposób, aby mogło maksymalnie wykorzystać cały potencjał rozwojowy, jakim dysponuje 
w danym momencie życia.
  5. Pokazujemy dziecku sposób pracy z materiałem (nie nazywając go zabawką), lecz jednocześnie szanujemy Jego prawo do wyboru własnej drogi w poszukiwaniu  rozwiązań i celu.
  6. Niesiemy dziecku pomoc wtedy gdy Ono jej potrzebuje a nie wtedy, gdy nam – dorosłym wydaje się, że powinniśmy jej udzielić.
  7. Nie oceniamy; nie nagradzamy za sukcesy i nie karzemy za błędy – bo nie przyznajemy sobie prawa do narzucania komuś naszych subiektywnych odczuć.
  8. Dajemy dziecku przestrzeń i wolność; pamiętamy o tym, że dorosły skupia się na osiąganiu celu a dla dziecka najważniejsze jest samo działanie.
  9. Funkcjonujemy w grupie zróżnicowanej wiekowo i rozwojowo traktując różnice jako wartości a nie przeszkody.
  10. Pomagamy dziecku w stawaniu się osobą samodzielną.

c

c12443098_1288172707879170_838181477_n

autorka: Ewa Nikołajew-Wieczorowska – nauczyciel Montessori z dyplomem Association Montessori Internationale, pedagog, wykładowca, muzyk. Z pedagogiką Montessori związana od ponad dwudziestu lat. W 2004 roku stworzyła Centrum Uśmiechu Dziecka-Montessori – pierwszą w Polsce prywatną firmę edukacyjną wspierającą dzieci zdrowe i niepełnosprawne w optymalnym wykorzystaniu ich potencjału rozwojowego w oparciu o pedagogikę Montessori oraz skorelowane z nią terapie. Prowadzi integracyjne zajęcia grupowe i terapię CUD_logoindywidualną, propaguje pedagogikę Montessori podczas autorskich warsztatów kierowanych do nauczycieli i rodziców.

Jest konsultantem w żłobkach i przedszkolach Montessori – hospituje zajęcia, koordynuje działania związane z wdrażaniem pedagogiki Montessori. Prowadzi kursy i szkolenia Montessori. Prywatnie lubi podróże i zwiedzanie zabytków. Jej największą pasją jest genealogia rodzinna.

c

foto: Thacherschoolmilton - Photograh (CC BY-SA 3.0), KJJS (CC BY 2.0)

c


Discover more from Juniorowo

Subscribe to get the latest posts sent to your email.