Arteterapia – ćwiczenia pomagające dzieciom wyrazić emocje i potrzeby

Rysowanie jest dla dzieci czymś naturalnym. Arteterapia wykorzystuje tę i inne formy aktywności artystycznej by wspierać rozwój dziecka i pomagać mu radzić sobie z trudnościami. Na przykład poprzez rysowanie z elementami arteterapii dzieci, mogą wyrazić treści, które trudno im wypowiedzieć słowami ze względu na trudności w nazywaniu emocji i odczuć. Rysunek może ułatwić opowiadanie o sytuacjach trudnych emocjonalnie, a także umożliwia wgląd we własne nieświadome doznania, rozładowuje napięcie, zmniejsza lęki. Uczy też rozpoznawać i nazywać stany emocjonalne, radzić sobie z trudnymi emocjami takimi jak np. złość oraz zrozumieć przyczyny swojego zachowania. Takie ćwiczenia stosowane już we wczesnych latach życia dziecka mogą pomóc w budowaniu pozytywnego obrazu samego siebie w późniejszym okresie.

Arteterapia – skąd się wzięła

Po raz pierwszy termin „Arteterapia”  został użyty przez Adriana Hilla w Wielkiej Brytanii w celu określenia działania polegającego na zastosowaniu twórczości w terapii. Dziś Arteterapię wykorzystuje się w różnych miejscach, w których podnosi się jakość życia dzieci i osób dorosłych. O arteterapii można powiedzieć, że ma charakter interdyscyplinarny czerpiąc z takich nauk jak sztuka, medycyna, psychologia, pedagogika, filozofia oraz psychoterapia. Mimo tego, wyraźnie wyczuwa się jej odrębność.

Arteterapia jest bardzo ciekawą dyscypliną, która wciąż się rozwija, także na polu nauki. Sam termin „arteterapia” jest bardzo złożony na jednym jej brzegu są różnego typu aktywności kulturalne wykorzystywane terapeutycznie, na drugim – konkretne działania związane ze sztuką, które podejmuje się w celach relaksacyjnych, aktywizujących lub leczniczych. O arteterapii można się bardzo dużo dowiedzieć z wielu źródeł między innymi w publikacjach profesor Wity Szulc znawczyni i pionierki w propagowaniu tej dziedziny w Polsce.

Arteterapię można podzielić na wiele metod takich jak: muzykoterapię, biblioterapię, choreoterapię, teatroterapię czy też filmoterapię.

To, co je łączy to fakt, że aktywność artystyczna lub jej wytwór artystyczny nie stanowi głównego celu, lecz jest środkiem do uzyskania wglądu we własne problemy, emocje, postawy, zachowania czy stosunek do otoczenia. Odbywa się to w obecności arteterapeuty, który towarzyszy tej aktywności.

Arteterapia – ćwiczenia i działania

Takie formy oddziaływania wymagają profesjonalnego przygotowania, jednak pewne elementy arteterapii mogą zastosować nauczyciele przedszkola i szkoły, rodzice, pracownicy świetlic socjoterapeutycznych i inne osoby pracujące na co dzień z dziećmi. Z taką też myślą były pisane książki „Rozwojowa kreska. Ćwiczenia plastyczne z elementami arteterapii” oraz „Rozwojowe wzgórze”. Pierwsza z nich zawiera opisy ćwiczeń plastycznych z elementami arteterapii. Mogą one posłużyć osobom pracującym zawodowo z dziećmi, ale też rodzicom. Ich celem jest pomoc dziecku w wyrażaniu siebie, swoich uczuć i emocji w kontakcie ze sobą w rodzinie oraz w środowisku rówieśniczym. „Rozwojowe wzgórze” jest program rozwoju osobistego dla dzieci z elementami arteterapii. Zawiera on 18 scenariuszy zajęć do wykorzystania przez nauczyciela, rodziców, wychowawców, specjalistów w celu wspierania rozwoju psychospołecznego dziecka. Autorki podpowiadają jak pracować z dzieckiem z szacunkiem i otwartością na jego potrzeby. Obydwie książki zostały wydane przez gdańskie wydawnictwo Harmonia specjalizujące się w literaturze pedagogicznej i terapeutycznej.

Co jest jeszcze ważne przy stosowaniu tego typu ćwiczeń? Samoświadomość własnych myśli, emocji, pragnień oraz otwartość na drugiego człowieka.

Osoba pracująca z dzieckiem tą metodą powinna być uważna, autentyczna, zainteresowana dzieckiem, empatyczna, umiejąca oddzielać swoje poglądy od poglądów dziecka, umiejąca prowadzać pozytywny dialog w trakcie i po zakończonej  pracy, ale też umiejąca wesprzeć lub pozostawić dziecku przestrzeń do samodzielnych poszukiwań w rozpoznawaniu własnych uczuć, potrzeb, odczuć, myśli.

Dlaczego? Ponieważ tylko w sytuacji pełnej akceptacji oraz zrozumienia potrzeb i emocji, dziecko może rozmawiać o tym, czego tak naprawdę potrzebuje, co czuje, jakie są jego emocje, o czym myśli, czego chce w kontekście działań arteterapeutycznych. Wtedy takie działania mają sens. W takich warunkach korzystanie z możliwości jakie daje arteterapia staje się bardzo przydatnym, prostym i bezpiecznym narzędziem do pracy z dziećmi.

Arteterapia jest piękną dyscypliną która daje płaszczyznę do wszechstronnego rozwoju człowieka podnosząc jego jakość życia z ukształtowaniem pozytywnej i adekwatnej samooceny wraz z budowaniem satysfakcjonujących relacji z drugim człowiekiem.

c

 

Książki:

c

Rozwojowa kreska. Ćwiczenia plastyczne z elementami arteterapii.

Ewa Baranowska-Jojko, Aleksandra Wiechuła

Wydawnictwo Harmonia

c

c

Rozwojowe wzgórze. Program rozwoju osobistego dla dzieci z elementami arteterapii.

Ewa Baranowska-Jojko

Wydawnictwo Harmonia.

c

 

Autorki:

Ewa Baranowska-Jojko — ukończyła studia pedagogiczne oraz podyplomowe z zakresu sztuki i arteterapii. Coach ICF. Lubi to, co robi i czuje w tym sens. Posiada ponad dziesięcioletnie doświadczenie w pracy z dziećmi i osobami dorosłymi. Jako ekspert zewnętrzny chętnie dzieli się wiedzą z arteterapii oraz wykorzystaniem jej elementów w pracy dydaktyczno-wychowawczej dla nauczycieli. Autorka książek: “Rozwojowa kreska. Ćwiczenia plastyczne z elementami arteterapii” oraz “Rozwojowe wzgórze. Program rozwoju osobistego dla dzieci z elementami arteterapii” (Wydawnictwo Harmonia). Chętnie współpracuje z uczelniami wyższymi, instytucjami, stowarzyszeniami, fundacjami i innymi, którym bliska jest poprawa, jakości życia uczestników zajęć.

Aleksandra Wiechuła – absolwentka studiów pedagogicznych o specjalności resocjalizacyjnej i przedszkolnej oraz podyplomowego studium arteterapii. Ma wieloletnie doświadczenie w pracy pedagogicznej z dziećmi. Autorka książki “Rozwojowe wzgórze. Program rozwoju osobistego dla dzieci z elementami arteterapii” Prowadziła warsztaty rozwojowe dla kobiet oraz cykl spotkań rozwijających kompetencje wychowawcze dla mam. Ukończyła kilka profesjonalnych szkoleń doskonalących umiejętności komunikacyjne, terapeutyczne i wychowawcze, m.in. w Polskim Instytucie Ericksonowskim.

Zobacz też: www.rozwojowakreska.pl

foto: Pixabay