„Sztuka jest językiem pozwalającym wyrażać rzeczy niewyrażalne, te, dla których nie znajdujemy słów” – można przeczytać w Gwiaździstej nocy Vincenta i innych opowieściach. Warto poznać jej historię, zajrzeć do warsztatu artysty i sprawdzić, z jakimi dziedzinami się łączy.

Na początek fantastyczna wyżej wspomniana i zapierająca dech w piersiach podróż przez epoki, style i ośrodki sztuki na całym świecie. Przewodnikiem jest Michael Bird, autor Gwiaździstej nocy Vincenta i innych opowieści, czyli Historii sztuki dla dzieci. Korzystając ze źródeł i własnej wyobraźni stworzył kilkadziesiąt pięknych, inspirujących, wypełnionych metaforami opowieści, tworząc kontekst dla każdego przywoływanego dzieła sztuki. Stara się przy tym odtworzyć moment jego powstania, myśli twórcy, jego odczucia i emocje, ale także panującą wokół atmosferę i nastrój, które odczuwa wszystkimi zmysłami. W książce znajdziemy konkretne prezentowane dzieła oraz rysunki Kate Evans nawiązujące do okoliczności ich powstania. Wszystko to razem w bardzo sugestywny sposób przenosi czytelnika w czasie i przestrzeni. Samodzielne, zróżnicowane narracyjnie opowieści zostały tak skomponowane, że ich bohaterowie spotykają się ze sobą, a dzieła rozmawiają, obrazując następującą w czasie wymianę idei.

Na kilku podwójnych stronach możemy zobaczyć z bliska ważniejsze ośrodki kultury i sztuki, np. Ateny ok. 432 r. p.n.e., Angkor Wat w Królestwie Khmerów w XII w. czy Nowy Jork w latach pięćdziesiątych XX w. Wędrujemy przez Florencję, Amsterdam i Moskwę, przyglądając się pracy rzeźbiarzy, mozaicystów, kaligrafów, brązowników czy chemików sztuki. Ale dominują mistrzowie pędzla: Giotto, który maluje tak, że patrzący potrafią powiedzieć, co przedstawione na obrazach postaci myślą i czują, van Eyck szczegółowo odtwarzający przedmioty, których niemalże można dotknąć na obrazach albo Leonardo da Vinci na portretach próbujący odsłonić to, co kryje się pod maską twarzy. Michael Bird tłumaczy, jak zmieniał się sposób przedstawiania egipskich faraonów, opowiada o Rzymianach, którzy kolekcjonowali grecką sztukę, prezentuje malarzy, służących wielkim ideom albo pokazujących bezsens wojny. Artystów wierzących, że ich twórczość przyczyni się do zmiany świata na lepsze. Którzy współcześni Rafaelowi artyści zostali uwiecznieni w Szkole ateńskiej? Jak zachęcić do pozowania najmłodszych? Przeczytajcie i zobaczcie Panny dworskie (Diego Velázquez) czy Domek z kart (Jean-Baptiste-Siméon Chardin).

Wśród bohaterów Gwiaździstej nocy Vincenta i innych opowieści niewiele jest kobiet, choć możemy przeczytać o małej Abebi, która chciała pracować razem z ojcem i dwoma starszymi braćmi, poznajemy Berthe Morisot, której otoczenie pełne jest wątpliwości, czy malowanie może być dla kobiety przyszłością oraz Camille Claudel, która inspirowała Auguste’a Rodina. Jeden z podrozdziałów poświęcony został Fridzie Kahlo, która dzięki sztuce mogła zapomnieć o bólu i niepełnosprawności. Artystkę próbującą złożyć w całość siebie samą poprzez tworzenie autoportretu. Tę oryginalną i rozpoznawalną malarkę przybliża książka Justyny Styszyńskiej Idol: Frida Kahlo. To kolejna z interaktywnych publikacji wydawnictwa Widnokrąg, dzięki której juniorzy mogą poznać z bliska życie i pracę wybitnych postaci nie tylko poprzez lekturę, ale i działanie. Zawiera strony do kolorowania mocnymi – jak Frida – barwami, daje możliwość zaplanowania układu obrazów w galerii czy wyklejenia tradycyjnych meksykańskich kobiecych strojów: tehuanów i huipili.

Część tekstowa opowiada o znanej na całym świecie malarce, a w dzieciństwie bardzo aktywnej dziewczynce. W uprawianiu sportów nie przeszkodziła jej choroba, a do sportu motywował ją tata. Na początku XX wieku w Meksyku nie było oczywiste, że kobieta może zostać malarką, ale wyraziste obrazy Fridy przyniosły jej uznanie na świecie. Kiedy tragiczny wypadek zweryfikował jej marzenia, postanowiła namalować to, co nie mogło się już spełnić. Biograficzne akapity przeplatają się w książce z zadaniami do wykonania. Czytelnicy mogą spróbować zrozumieć obraz poprzez jego dekompozycję i zmianę kolorystyki. Odpowiedzieć na pytanie o to, czy Frida była surrealistką poprzez dokończenie obrazu z wykorzystaniem własnej wyobraźni czy snów. Autorka wprowadza juniorów do warsztatu malarza i pokazuje, jak powstaje portret (Frida namalowała aż pięćdziesiąt pięć autoportretów).

Dzięki książce Justyny Styszyńskiej możemy zobaczyć m.in. jak ważne są proporcje czy jaką rolę odgrywa symetria. Te pojęcia nieodzownie kojarzą się z matematyką i właśnie do książki nauczycielki tej nauki sięgamy na koniec. Anna Weltman wymyśliła kontynuację niepodręcznika To nie jest książka do matmy, czyli To nie jest kolejna książka do matmy. Proponując zastosowanie matematyki w praktyce pokazuje, jak bardzo może ona zachwycać. W książce znajdziemy inspirujące propozycje dzięki którym można się przekonać, jak bliskie są sobie matematyka i sztuka. Jak symetria i powtarzalność składają się na twórczy kunszt. Z pomocą ilustracji Charlotte Milner oraz przy wykorzystaniu ołówka, linijki, taśmy i cyrkla można rozwiązywać i tworzyć zagadki brakującego kwadratu, kostkę Mengela, obrazy z linii jak Piet Mondrian czy fraktalne drzewo. Wiedzieliście, że poza dominem są także: tromino, polimino i tetromino? Niesamowite wzory mogą kreślić kule bilardowe, a zakrętasy powstaną również na podstawie ciągu liczb. Dużo miejsca do rysowania, poprawiania i kombinowania, a także… tkania na papierze (wiele z proponowanych zadań relaksuje i odstresowuje). Na końcu znajdziemy kolejne pomysły na bazie tych proponowanych wcześniej. Do dzieła!

c

Gwiaździsta noc Vincenta i inne opowieści. Historia sztuki dla dzieci

Michael Bird

ilustracje: Kate Evans
tłumaczenie: Joanna Wajs
Wydawnictwo Nasza Księgarnia
c
c
IDOL. Frida Kahlo
Tekst: Marta Kowerko-Urbańczyk
Ilustracje: Justyna Styszyńska
Wydawnictwo Widnokrąg
c
c
c
To nie jest kolejna książka do matmy
tekst i ilustracje: Anna Weltman
tłumaczenie: Katarzyna Rosłan
Wydawnictwo Dwie Siostry
c
c
Joanna Maj-Kirsz – absolwentka polonistyki i filozofii, nauczycielka. Jest przekonana, że dobra literatura dedykowana dzieciom może przynieść wiele korzyści również dorosłym. Pisanie o niej sprawia jej satysfakcję i przyjemność. Lubi kawę, LP3 i poznawanie nowych miejsc. Spełnia się rodzinnie. W Juniorowie pisze o dobrej literaturze dla dzieci.