Fonolandia – nowy program profilaktyki uzależnień cyfrowych dla szkół

Problem z nadużywaniem smartfonów i mediów cyfrowych dostrzega się już wśród uczniów czwartej, piątej klasy podstawówki oraz uczniów starszych klas. Dzieci, zamiast ze sobą nawzajem, spędzają czas z nosami w ekranach swoich smartfonów. Szkoły, chcąc stawić czoła problemowi wprowadzają zakazy ich używania. Czasami zapraszają też specjalistów, którzy przeprowadzają warsztaty o problemie uzależnienia od mediów cyfrowych. Niestety w polskich szkołach nie jest realizowany żaden długofalowy program profilaktyki uzależnień cyfrowych i kształtowania wśród uczniów odpowiedzialności cyfrowej. Obowiązujące zakazy to chowanie głowy w piasek. Zajęcia ze specjalistą są potrzebne i wskazane, ale powiedzenie o odpowiedzialności cyfrowej w ciągu półtorej godziny to zdecydowanie za mało. Jeśli chcemy naprawdę nauczyć młodzież odpowiedzialnego korzystania z mediów cyfrowych, potrzebne są programy i działania zaplanowane na cały rok szkolny i to od najmłodszych klas.

Profilaktyka już od pierwszej klasy

Postawy w zakresie odpowiedzialności cyfrowej kształtują się już w dzieciństwie, jeszcze zanim dziecko pójdzie do szkoły, a nawet do przedszkola. Coraz częściej coraz młodsze dzieci w sposób niekontrolowany nadużywają tabletów czy smartfonów – mówi dr Maciej Dębski, lider Fundacji Dbam o Mój Z@sięg.

Zaczyna się od tego, że rodzic daje dziecku tablet czy smartfon, żeby móc zająć się swoimi sprawami, bo „musi popracować”, coś załatwić, gdzieś zadzwonić, a dziecko nie ma w tym czasie co robić. Bajki oglądane na smartfonie są sposobem na zajęcie dziecka, kiedy robimy zakupy, czekamy przed gabinetem lekarskim, czy chcemy porozmawiać ze spotkaną właśnie sąsiadką. Tablet staje się „elektroniczną nianią”, a dzieci szybko przyzwyczajają się do faktu, że jest on pierwszym wyborem, kiedy zaczynają się nudzić.

Kiedy dzieci idą do szkoły, mają już bardzo złe nawyki używania mediów cyfrowych. Jeśli z działaniami ukierunkowanymi na racjonalne używanie mediów cyfrowych poczekamy aż te dzieciaki będą w czwartej klasie, to będziemy już musieli stawić czoła problemowi uzależnienia – ostrzega dr Maciej Dębski.

W medycynie dobrze prowadzona profilaktyka znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby. Profilaktyka, czyli działanie PRZED, działanie zapobiegające problemowi. Programy edukacyjne, dzięki którym dzieci nabiorą dobrych nawyków związanych z używaniem mediów cyfrowych mają zapobiegać problemom, które dostrzegamy wśród uczniów klas czwartych i piątych, kiedy jest już znacznie trudniej je rozwiązywać.

Fonolandia – program profilaktyki cyfrowej

Fundacja Dbam o Mój Z@sięg wraz z gronem specjalistów opracowała materiał edukacyjny dla pięcio-sześciolatków i dla klas I-III szkół podstawowych – Fonolandię. Założeniem Fonolandii jest z jednej strony całoroczne działanie profilaktyczne, z drugiej – budowanie pozytywnych i odpowiednich  postaw w zakresie codziennego używania mediów cyfrowych wśród najmłodszych.

Dzieci będą korzystały z mediów cyfrowych coraz częściej i to jest w naszym świecie oczywiste, ważne jest, żeby dziecko uczyć od najmłodszych lat świadomego i racjonalnego użytkowania urządzeń mobilnych – mówi dr Maciej Dębski, który jest pomysłodawcą i głównym twórcą programu Fonolandia.

Fonolandia to gotowy do wdrożenia program razem z materiałami edukacyjnymi, opracowany w dwóch wersjach: dla przedszkoli (dzieci 5-6 lat) oraz dla klas I-III szkół podstawowych. W skład pakietu wchodzi przewodnik i poradnik dla nauczyciela, karty pracy, karty obrazkowe, gry, plansze edukacyjne, plakaty. Dla uczniów opracowano zeszyty ćwiczeń w wesołej szacie graficznej. Fundacja Dbam o Mój Z@sięg proponuje ponadto wsparcie merytoryczne nauczycieli i rodziców w sytuacjach problemowych oraz warsztaty, szkolenia i wykłady zarówno dla dzieci i młodzieży w szkołach, jak i dla nauczycieli i rodziców.

Fonolandia to program edukacyjny, który ma na celu wychowanie odpowiedzialnego użytkownika mediów cyfrowych. Odpowiedzialny użytkownik mediów cyfrowych to taki, który potrafi wykorzystywać media cyfrowe dla własnego rozwoju, ale równocześnie docenia świat poza siecią. To ktoś, w czyim życiu media cyfrowe i pozasieciowe relacje z ludźmi są w równowadze, ktoś, kto potrafi tę równowagę świadomie i racjonalnie wypracować – wyjaśnia dr Maciej Dębski. – Dlatego w programie Fonolandii mowa jest nie tylko o mediach cyfrowych, ale też o emocjach, o relacjach, o potrzebie wspólnego bycia.

Podstawą projektu Fonolandia są efekty dwuletniej pracy naukowo-badawczej i szkoleniowej fundacji Dbam o Mój Z@sięg. Wśród autorów Fonolandii są także doświadczeni nauczyciele przedszkolni oraz nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej.

Fonolandia dla szkół i rodziców

Fonolandia skierowana jest do szkół i świetlic, ale pomyśleliśmy też, by mogli z niej korzystać także rodzice w indywidualnych działaniach z dziećmi. Fonolandia ma pomóc nauczyć dzieci i rodziców bycia ze sobą poza siecią. To ważne, żeby działania edukacyjne w zakresie korzystania z mediów cyfrowych, jakie podejmuje szkoła, były wspierane przez postawy rodziców – mówi dr Maciej Dębski. – Stąd też gotowość naszej fundacji do prowadzenia warsztatów i szkoleń nie tylko dla dzieci i młodzieży, ale też dla nauczycieli i rodziców. Jeśli chcemy nauczyć dzieci odpowiedzialnego korzystania z technologii, musimy też zadbać o nasze własne postawy i działania w tym zakresie. Przygotowany materiał pozwala na wspólną naukę poprzez zabawę zarówno podczas zajęć lekcyjnych, jak i w warunkach domowych.

Fonolandia nie straszy uzależnieniami, ani nowymi technologiami. Jej twórcy wychodzą z założenia, że tablet, smartfon i Internet to ciekawe narzędzia dające wiele możliwości. Muszą być jednak odpowiednio wykorzystywane. Fonolandia ma pokazać, co znaczy i jak wygląda odpowiedzialne i zdrowe wykorzystywanie mediów cyfrowych, przypominając jednocześnie o świecie istniejącym poza mediami cyfrowymi.

„Nie zakazujmy dzieciom korzystać z mediów cyfrowych – nauczmy je, jak to robić odpowiedzialnie i bezpiecznie” – z materiałów informacyjnych Fonolandii

Więcej na temat Fonolandii oraz możliwość zamówienia materiałów: http://fonolandia.edu.pl