„Na brzegu zostały buty i kapelusz z kamykami,
a noc była tak piękna, jak to się latem zdarza,
gdy taki jak on Maciupek
spieszy pocieszyć kogoś i bronić,
i wszystko jest inne, zaczarowane, nowe”.

Tymczasem wakacje dobiegły końca, a wydłużające się wieczory skłaniają do wspólnego czytania pięknych opowieści. O ruszaniu w drogę, pokonywaniu strachu i ze szczęśliwym zakończeniem. Dziś kolejna garść baśniowych i bajkowych inspiracji.

Przepis na pyszną opowieść przekazuje czytelnikom Maja Koren, autorka książki Ugotuj mi bajkę. Już sama jej okładka z ilustracją Agaty Dudek zapowiada oryginalną opowieść i pomysłowość w ujęciu tematu: gotowania pomieszanego z tworzeniem. Kuchnia okazuje się tu przestrzenią twórczą albo metaforą tworzenia jako przygotowywania potrawy z różnych (nie)przypadkowych składników. Główny bohater, wybredny królik Serduszko, który do obiadów przygotowywanych przez mamę ma ciągle zastrzeżenia i uwagi, pewnego dnia prosi, by ugotowała mu bajkę. Niezwykłe składniki: trzy łyżeczki śmiechu, duża łyżka grozy, szczypta suszonych pokrzyw czy trochę sprytu przynoszą zaskakujące efekty. Z talerza wyłania się różowoskóry smok lub obślizgły zielony potwór (może właśnie tak dzieci postrzegają niektóry potrawy?). Po kilku próbach i poprawkach w talerzu z bajką Serduszko znajduje Czerwonego Kapturka, babcię, myśliwego i wilka, którzy… zaczynają toczyć ze sobą dyskusję na temat przebiegu wydarzeń w bajce. Postacie zaczynają żyć własnym życiem i wciągać w dyskusję głównego bohatera. „Jeśli dobrze ją zamieszał, mógł w niej znaleźć babcię w czerwonej czapeczce na głowie albo wilka z koszykiem w łapie”. Bardzo smaczne wariacje na temat baśni albo tradycyjnych potraw i ich składników.

Czasem warto dodać do nich szczyptę czegoś nowego, choćby przyprawy z innego końca świata. Sługa lamy. Baśnie tybetańskie, które wybrała i przetłumaczyła Elżbieta Walter, przenoszą nas do niedostępnego i ciągle niepoznanego Tybetu. W stworzeniu jego klimatu pomagają ilustracje Piotra Fąfrowicza – proste, symboliczne, z charakterystycznymi znakami i zdobieniami. Na każdej stronie znajdują się magiczne liczby, litery, rekwizyty. Czytając opowieści odległych kręgów kulturowych mamy możliwość poznania sposobu myślenia czy wierzeń ich mieszkańców. Jak we wszystkich baśniach na świecie występują tu zwierzęta, które tak naprawdę są przeobrażonymi ludźmi. Niejednokrotnie bohater im pomaga, a one odwdzięczają mu się w przyszłości. Postacie dokonują dramatycznych decyzji o poświęcenie nieśmiertelności w zamian za możliwość poślubienia człowieka. A poza tym wyruszają w świat na poszukiwanie szczęścia. Nowością są bóstwa opiekuńcze, demony czy codzienne pożywienie – campa (mąka jęczmienna), którą bohaterowie biorą na drogę. Charakterystyczne postaci to: jogini, którzy wiele lat medytują w samotności, lama czy sam Budda. Dzięki baśniom tybetańskim można zrozumieć prawo karmana, następujące po sobie kolejne żywota i wcielenia, objaśnione dodatkowo w słowniczku na końcu. Przepiękna baśń Zła macocha o braterskiej miłości między przyrodnim rodzeństwem pokazuje cel ludzkiego rozwoju i doskonalenia się, czyli bycie wielkodusznym, uczciwym, wdzięcznym. Podkreślają wagę mądrości, pokojowych rozwiązań, nierozpamiętywania przeszłości i bezinteresowności. Uczą, że to, co spotyka nas na naszej drodze, jest ważne i potrzebne, a otwartość, współczucie i pomoc okazywana innym stworzeniom wraca.

Niektórzy bohaterowie baśni tybetańskich doświadczali samotności czy strachu i to łączy ich z tytułową postacią Tove Jansson z przepięknej opowieści Kto pocieszy Maciupka? Tu również odnajdziemy liczne baśniowe wątki: wyruszanie z domu, samotną wędrówkę (tym cięższą, że pełną obaw przed zawieraniem znajomości), miłość wyrażającą się w nawiązywaniu głębokiej, przynoszącej prawdziwą satysfakcję więzi i szczęśliwe zakończenie polegające na pokonaniu strachu przed odrzuceniem i byciem pozostawionym samemu. Czytelników zachwyci fantastyczny przekład Teresy Chłapowskiej w formie poetyckiej prozy, w którym powraca refrenem o poszukiwaniu kogoś, kto mógłby pocieszyć nieśmiałego i strachliwego Maciupka. Na kolejnych stronach opowieści spotkać można bohaterów znanych fanom książek Jansson: Filifionki, Homki, Mimblę, Paszczaka i Włóczykija, a nawet budzącą grozę Bukę. Jak się okazuje czasem lekarstwem na własny lęk jest spotkanie kogoś, kto boi się jeszcze bardziej (i postrzega nas jako odważnych) niż my. Dla Maciupka kimś takim staje się Drobinka – dzięki niej może poczuć się dzielny i mocny. Książka Jansson to cudowna i przekonująca zachęta do pokonywania własnych obaw i ograniczeń. Z Maciupkiem mogą się identyfikować nie tylko dzieci, które dostają od autorki zadanie: napisać list, w którym pocieszą bohatera i odnalezioną przez niego Drobinkę. Dzięki wzajemnemu pocieszaniu „nigdy już nie ogarnie nas strach”.

Miniaturowa wersja książki realizującej ten sam wątek w pomniejszeniu to Franciszek Strachliwy Myszek Odile Baillœul i Claire Curt w tłumaczeniu Agaty Buzek. To przykład pełnej uroku opowiastki ilustrowanej czarującymi fotografiami otwierającej nowy cykl opowieści, a zarazem drzwi do świata uroczych myszek. Franciszek, najbardziej lękliwy z nich, nazywa swoje lęki, z którymi codziennie się mierzy. Jest tu strach przed zjawiskami przyrody i przed ciemnością, ale także obawa przed byciem kochanym mniej i koniecznością dzielenia się miłością rodziców. Na szczęście gdy trzeba ratować kogoś innego, strach ulatuje!

Kolejna pokrzepiająca i niosąca nadzieję opowieść dotyczy siły rodziny, która jest razem nawet w najtrudniejszych okolicznościach. Jej autorem jest jeden z najbardziej znanych brytyjskich twórców literatury dla dzieci, tata Misia Paddingtona, Michael Bond. W Bajce o mysiej rodzinie opowiada o zmianach, na które musimy być gotowi i o szczęśliwych przypadkach losu, które zdarzają się się w życiu zupełnie nieoczekiwanie. Bohaterowie bajki to liczna i sympatyczne mysia rodzina: pan Malutki, jego żona pani Malutka oraz trzynaścioro ich dzieci. Mieszkają we wspaniałym domku dla lalek znajdującym się w pałacu bogatego hrabiego. Oglądają go i fotografują liczni turyści. Sielankową codzienność myszek zakłócają nieprzewidziane i dramatyczne wypadki – rodzina traci dom. Kiedy jednak jest zimno i źle, z konieczności trzeba częściej i mocniej się przytulać, co jednoczy i spaja. Jak się okaże cała rodzina szczęśliwe zakończenie będzie zawdzięczała dzieciom, które często wywołują sporo zamieszania… „- Wielkie rzeczy często są w małych rozmiarach, Mamciu – powiedział pan Malutki” i takie wnioski są idealne do czytania najmłodszym juniorom na koniec dnia. Ta historia nie byłaby tak samo ciekawa bez bardzo szczegółowych, przepięknych i bajkowych ilustracje Emily Sutton.

Na koniec pomysłowa książeczka o poszukiwaniu misia napisana przez Kaori Takahashi, Puk, puk! To pełna uroku opowieść o niezłomnej dziewczynce i jej cierpliwych poszukiwaniach ulubionej zabawki. Bohaterka wyrusza w drogę i puka do wszystkich drzwi mieszkań w wysokim budynku i dzięki temu ma szansę poznać swoich sąsiadów: dowiedzieć się, kim są, jak mieszkają i czym lubią się zajmować. Choć dedykowana najmłodszym, juniorów może zainteresować pomysł na jej realizację – powstała z ponacinanego i pomysłowo złożonego arkusza. Podczas lektury książka zamienia się w piętrowy budynek, po którym wędruje bohaterka. Zasługuje na uznanie i miejsce w zestawieniu za oryginalną koncepcje i wykonanie. Złożona książeczka wygląda jak pudełko albo raczej szkatułka. Nowatorskie książki to nie tylko różne odmiany leporello – Puk, puk! inspiruje do stworzenia podobnej publikacji na dowolny temat.

Joanna Maj-Kirsz – absolwentka polonistyki i filozofii, nauczycielka. Jest przekonana, że dobra literatura dedykowana dzieciom może przynieść wiele korzyści również dorosłym. Pisanie o niej sprawia jej satysfakcję i przyjemność. Lubi kawę, LP3 i poznawanie nowych miejsc. Spełnia się rodzinnie. W Juniorowie pisze o dobrej literaturze dla dzieci.

.


Ugotuj mi bajkę

Autorka: Majda Koren

Opracowanie graficzne: Agata Dudek

Wydawnictwo Ezop


Sługa Lamy. Baśnie tybetańskie

Przekład: Elżbieta Walter

Wydawnictwo Media Rodzina


Kto pocieszy Maciupka?

Autorka:Tove Jansson

Tłumaczenie: Teresa Chłapowska

Wydawnictwo Nasza Księgarnia


Franciszek Strachliwy Myszek

Autorka: Odile Baillœul

Fotografie: Claire Curt

Wydawnictwo Literackie


Bajka o mysiej rodzinie

Autor: Michel Bond

Tłumaczenie: Maria Makuch

Wydawnictwo ZNAK


Puk, puk!

Autorka: Taori Takahashi

Wydawnictwo Dwie Siostry

Zapisz