Każdy rodzic przechodzi przez etap pytań „A dlaczego?”. W którym miejscu zaczyna się kula? Co na deser gotują dla króla? Ile kroków jest stąd do Powiśla, O czym myślałby stół, gdyby myślał? Jan Brzechwa w swoim słynnym wierszyku znakomicie opisał niezaspokojoną ciekawość kilkuletniego juniora oraz reakcje jego rodziców, którzy wpadli w stan nerwowy i musieli zażyć bromu. Dzięki lekturom książek Billa Brysona brom nie będzie konieczny, bo dostarczają one odpowiedzi na większość zdumiewających pytań, które zadaje ciekawy świata junior. Nie tylko ten kilkuletni, ale i nieco starszy.
Właśnie wpadła mi w rękę kolejna: „W domu. Krótka historia rzeczy codziennego użytku”. Książka, we wstępie do której Bryson celnie zauważa, że historycy i archeolodzy specjalizują się przede wszystkim w opisywaniu i interpretowaniu wydarzeń przełomowych: wojen, klęsk żywiołowych, koronacji i detronizacji, epokowych odkryć naukowych czy geograficznych. A przecież historia – pisze Bryson – w ogromnej mierze składa się ze zwyczajnych spraw, którymi ludzie zajmowali się przez stulecia. Jedli, spali, kochali się i cieszyli drobnymi radościami życia. „Nawet Einstein poświęcił sporą część życia myśleniu o urlopie, nowym hamaku czy kształtności kostki młodej damy, która wysiadła z tramwaju po drugiej stronie ulicy. Takie właśnie rzeczy wypełniają nasze życie i umysł, a jednak traktujemy je jako trzeciorzędne i niegodne poważnego zastanowienia.”
Bill Bryson oprowadza nas po swoim domu, starej plebanii w hrabstwie Norfolk. Wędrówka przez poszczególne pomieszczenia, od hallu począwszy na strychu skończywszy, jest dla niego okazją do snucia fascynujących historii przedmiotów i zjawisk dnia codziennego: elektryczności, przechowywania żywności, epidemii, handlu przyprawami, pułapki na myszy, krynolin czy ciężkiego losu służby domowej. Opisuje umysły ludzi, które za owymi zjawiskami i przedmiotami stały, a także życie codzienne w epokach, w których je wymyślono. Uświadamia nam jak dokuczliwa była codzienność w epoce sprzed elektryczności, gdy domową ciemność rozświetlała jedna łojowa świeca (woskowe były trzy razy droższe, więc używano ich od święta). 
Przywołuje całą listę pułapek czyhających na pogrążonych w ciemnościach ulicach: od licznych nieczystości po bandy rzezimieszków dybiących na samotnych przechodniów w zaroślach londyńskiego Hyde Parku. A im bardziej świadomi jesteśmy aspektów życia w dawnych czasach, tym lepiej rozumiemy jakim szokiem była konstrukcja Kryształowego Pałacu zbudowanego z ażurowego żelaza i szkła, przepełnionego roziskrzonym światłem, w dodatku wyposażonego w jedne z pierwszych na Wyspach spłukiwane toalety! Kryształowy Pałac wzniesiono w 1851 roku z okazji Wielkiej Wystawy. Tak przy okazji – jego projektantem był John Paxton, z wykształcenia… ogrodnik.
Podobnych historii są w książce Brysona dziesiątki, wszystkie opisane w lekkim, pełnym subtelnego dowcipu stylu charakterystycznym dla tego pisarza – erudyty. Bo „W domu” to kolejna z jego książek dotyczących historii rzeczy, zjawisk i ewolucji ludzkiego życia. Ta najbardziej znana to „Krótka historia prawie wszystkiego”, w której opisał tematy przyprawiające nas zwykle o spazmatyczne ziewanie: geologię, chemię czy fizykę cząstek stałych. Zrobił to jak zwykle w tak wciągający i zabawny sposób, że zmusił większość czytelników do zarwania nocy.
Polecam lekturę książek Billa Brysona na równi starszym juniorom jak i rodzicom. Jego opowieści wspaniale poszerzają horyzonty zapewniając rozległą wiedzę historyczną, naukową i geograficzną, przy czym bez względu na to czy opisuje efektowną wieżę Eiffla czy prozaiczny do bólu guzik z pętelką, robi to w porywającym stylu!
c
Autor: Wojciech Musiał
Bill Bryson: W domu. Krótka historia rzeczy codziennego użytku
Tłumaczenie: Tomasz Bieroń
Wydawnictwo Zysk i S-ka, Warszawa 2013
Zdjęcia: Wydawnictwo Zysk i S-ka, Wikipedia, Wikipedia
Twój komentarz może być pierwszy