Dziecięca ciekawość świata, dociekliwość, spostrzegawczość i zapał do eksperymentowania inspirują wielu autorów, którzy temu dziecięcemu pędowi do wiedzy starają się sprostać. Ich starania przybierają różne formy, dzięki czemu w księgarniach pojawiają się wciąż nowe tytuły, których różnorodność formy i treści sprawia, że każdy młody czytelnik (oraz wielu rodziców) znajdzie dla siebie coś pasjonującego. Dziś przedstawiamy trzy książki dla ciekawych świata.

c

Mattias De Leeuw Wielka księga pociągów

Starszych juniorów może zainteresować 200 lat historii kolei opowiedziane na pełnych szczegółów ilustracjach Wielkiej księgi pociągów – od pierwszej linii kolejowej w Anglii i rekordu prędkości wynoszącego 50 km/h do dziś (ponad 300km/h!). Początkowo kolej służyła do transportu węgla i zastępowała konie, stąd Indianie w Stanach Zjednoczonych nazywali pociąg żelaznym koniem. Zmieniła życie ludzi – umożliwia komunikację, ułatwiła dojazd do pracy i wyjazdy wypoczynkowe. W historię kolei autor wplata liczne ciekawostki, np. o Linii Pchełce w Holandii (pchły w siedzeniach znajdujących się w wagonach), podróżach grup cyrkowych (pozostał problem z transportem żyraf) czy krętych tunelach w Szwajcarii. Warto wiedzieć, że istnieje linia, na której nie liczy się prędkość – to Kolej Himalajska Darżyling w Indiach. A najdłuższy szlak kolejowy na świecie to kolej transsyberyjska – jak długo przemierza się tę trasę? Sprawdźcie w książce.

Ciekawe, pełne szczegółów ilustracje Wielkiej księgi pociągów wnoszą dużo informacji, np. na temat wyglądu pociągów królewskich czy tych najsłynniejszych, jak Orient Express. Dla tych, którzy lubią ćwiczyć swoją spostrzegawczość –  na każdej stronie do odnalezienia są trzy przyjaciółki i pies.

Martin Sodomka Jak zbudować samochód? Historyjka techniczna

Skoro jesteśmy przy tematyce technicznej nie sposób pominąć książki – instrukcji obsługi, która stała się opowiadaniem. Jej autor musi kochać majsterkowanie i chcieć zarażać swoją pasją innych, skoro podjął wysiłek tworzenia fabuły, która stanowi tylko pretekst do wykładu o silnikach cztero- i dwusuwowych. Skoro do instrukcji skonstruowania samochodu musiało powstać opowiadanie zaznaczmy, że rzecz dzieje się w 1964 roku, na obrzeżach miasta, a bohaterami są: kulawy szczurek Arni –  złota rączka, pozbawiony poczucia humoru, ale bardzo kreatywny wróbel Zenek, żaba Krystian oraz Lusia (Arni pała do niej ogromną sympatią). Bohaterowie wspólnie konstruują samochód i kiedy chcieliby zdynamizować akcję (np. przy okazji zagrożenia ze strony Długiego Jacka, który chce ukraść samochód i go zniszczyć), autor uspokaja ich wykładem o zasadzie działania silnika czterosuwowego (nawet wątek o bracie Krystiana, który jest „mafioso z prawdziwej mafii” nie ma szansy rozwinąć się w jakiś nieprzewidywalny zwrot akcji). Dużą wartość mają w książce przepiękne ilustracje. Nawet rysunki techniczne (na kolejnych stronach etapy powstawania samochodu od ramy począwszy, wszystkie elementy wraz z opisem)  – cieniowanie, z lekko rozmazaną kreską – tworzy ciepły klimat dla „opowieści”.

Pomiędzy informacjami technicznych można znaleźć ciekawe wątki: o tworzeniu nowej paczki, gdy w starej czujemy się źle oraz zachętę do integracji przez wspólne działanie. Ponadto ważne dla rodziców zdanie: Mój tata nigdy nie pozwalał mi nic robić. Mówił  tylko: „Poczekaj, ja ci pokażę”, i wszystko robił sam – pamiętajcie, jak ważne dla dzieci jest poczucie bycia częścią rodziny poprzez uczestnictwo w jej życiu i wspólne działanie. Kiedyś pisaliśmy (https://www.juniorowo.pl/goldieblox-dziewczynki-tez-lubia-konstruowac/), że dziewczynki lubią łączyć konstruowanie z przygodą. Ponieważ lepiej przyswajają wiedzę opakowaną w historię zdaje się, że książka Sodomki w pewnym sensie (szkoda, że Lusia niestety nie buduje samochodu) wpisuje się w ten trend.

Kathy Wollard Jak to możliwe?

Książka dla ciekawych, dociekliwych i zaawansowanych czytelników, a także dla rodziców, którzy chcieliby poszerzyć swoją wiedzę. Jej autorka jest fizykiem i dziennikarką prowadząca rubrykę Jak to możliwe? na łamach dziennika „Newsdays” (Debra Solomon od 18 lat ją ilustruje). Nowe wydanie (pierwsze po polsku) jest aktualizacją książek, które ukazywały się wcześniej w oryginale, bo nauka wciąż się rozwija i udziela nowych lub wręcz innych odpowiedzi. Obszerny tom zawiera 175 pytań (i odpowiedzi), które przez lata frapowały dzieci z całego świata i były nadsyłane do redakcji. Zagadnienia zostały podzielone na kilka bloków tematycznych: o świetle i dźwięku, niewidzialnych siłach i cząstkach, niezgłębionym kosmos i Ziemi, pogodzie, świecie roślin i zwierząt oraz o człowieku. Myślę, że szczególnie warto zwrócić uwagę na te pytania, których wyjaśnienie możliwe jest dzięki doświadczeniom przeprowadzonym w warunkach domowych, np. obserwacja „zjawiska Cheerios” (dlaczego płatki w mleku łączą się w skupiska) czy dlaczego łatwo jest unosić się na powierzchni słonej wody (doświadczenie ze szklanką, jajkiem i solą). Poza tym ciekawe mogą okazać się zjawiska, które można zaobserwować w najbliższym otoczeniu: stado lecących ptaków układające się w kształt litery V (oszczędzanie energii) oraz prognozowanie pogody na podstawie samolotowych śladów na niebie. Wnikliwi czytelnicy i cierpliwi badacze zaczerpną pewnie pomysł na zimowe dni: obserwowanie, fotografowanie i porównywanie płatków śniegu. Jak się okazuje zwykle mają sześć bloków, ale bywają także ośmio- oraz – co zupełnie niezwykłe – dwunastokątne!

Informacje zawarte w książce uatrakcyjniają ramki z informacjami dodatkowymi, ciekawostki i zabawne, komiksowe ilustracje. Jedno z pytań: dlaczego gorąca woda zamarza szybciej niż zimna? stało się pretekstem do podkreślenia faktu, że naukowcem może być każdy – Arystoteles w 300 r. p.n.e. oraz Erasto Mpemba, dociekliwy chłopiec z Tanzanii w XX w. Ponadto Badania dowodzą, że kiedy uczysz się czegoś nowego – gry na pianinie czy francuskiego – między neuronami w twoim mózgu powstają nowe połączenia. (A same neurony też mogą zmieniać rozmiar, kształt czy wypełniane zadania). Naukowcy twierdzą, że intensywne ćwiczenia fizyczne również pobudzają wzrost nowych neuronów i połączeń między nimi. Zatem – zróbmy coś dla naszych neuronów!

c

Wielka księga pociągów

Mattias de Leeuw

Wydawnictwo Muchomor

c

c

c

c

Jak zbudować samochód? Historyjka techniczna

Martin Sodomka

Wydawnictwo Prószyński i S-ka

c

c

Jak to możliwe?

Kathy Wollard

Wydawnictwo Prószyński i S-ka

c

Książki recenzuje: Joanna Maj-Kirsz – absolwentka polonistyki i filozofii, nauczycielka. Jest przekonana, że dobra literatura dedykowana dzieciom może przynieść wiele korzyści również dorosłym. Pisanie o niej sprawia jej satysfakcję i przyjemność. Lubi kawę, LP3 i poznawanie nowych miejsc. Spełnia się rodzinnie.